Tregimi i Eufrozina Nurës, profesoreshës së kimisë e cila ka dhënë mësim në shtëpinë shkollë të Herticëve nga viti 1992-1998
Gjimnazi "Sami Frashëri" Mehmet AliuTregimi i Zijadin Gashit, kryetar i Këshillit të Arsimit të Komunës së Prishtinës nga viti 1990 deri 1999
Gjimnazi "Xhevdet Doda" Zijadin GashiTregimi i Nerimane Kamberit, profesoreshë e frëngjishtes, shkrimtare dhe poete
Fakulteti i Filologjisë Bajram BajramiKimete Abdyli, e lindur në vitin 1955 në Podujevë, është e para nga gjashtë fëmijë. Ajo ka kaluar fëmijërinë dhe një pjesë të jetës së saj në këtë qytet. Si mësimdhënëse e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, Kimetja ka dhënë mësim tërë viteve 90-ta në shtëpitë shkolla në Podujevë.
Një nga kujtimet e saj është klasa e parë, të cilën e përmendte me buzëqeshje, duke sjellur ndër mend mësimdhënësit e saj me kthjelltësi. Madje, ajo ndan të njëjtin emër me mësuesen e saj dhe vazhdon të jetë në kontakt me të. Kushtet në shkollë kur ishte nxënëse, i përshkruan si të mira, duke theksuar fatin që pati të vijonte mësimet në dy objekte të reja shkollore, në shkollën fillore dhe atë të mesme. Për më tepër, shkolla e mesme ku përfundoi studimet u bë vendi ku më vonë ajo u rikthye, këtë herë si mësimdhënëse.
Kimetja përfundoi studimet në Universitetin e Prishtinës, duke udhëtuar vazhdimisht mes Prishtinës dhe Podujevës. Megjithëse kishte shoqe në konvikt, ajo nuk e preferonte të jetonte aty, duke shpjeguar se konviktet ishin kryesisht për studentët që vinin nga vendet më të largëta. Linjat e transportit nga Podujeva për në Prishtinë ishin të shpeshta, ndryshe nga sot. Siç shprehej Kimetja: “Tani ka orar të saktë, por atëherë niseshin çdo minutë.” Për shkak të numrit të madh të studentëve dhe udhëtarëve nga Podujeva, rruga ishte një pjesë e zakonshme e përditshmërisë.
Rrugëtimin profesional Kimetja e nisi në vitin 1980, në moshën njëzet e gjashtë vjeçare, fillimisht në shkollën fillore “Zenel Hajdini” në Lupç, e më pas në shkollën e mesme të lartë “8 Nëntori” në qytetin e Podujevës.
Kimetja rrëfen se para se të mbylleshin shkollat nga regjimi serb, më 22 mars 1990, ndodhën helmimet. “Unë isha në shkollë,” pohoi ajo. Njëri nga punëtorët teknik, i cili hyri për të pastruar, filloi të mos ndjehej mirë dhe më vonë u kuptua se ishte helmuar. Nuk ishte plotësisht e qartë çfarë kishte ndodhur. Më pas, helmimet u përhapën masivisht te nxënësit, tregon Kimetja. Në klasën ku ajo ishte kujdestare, nxënësit dolën jashtë për pushim, pranë një plepi afër shkollës, dhe filluan të rrëzoheshin një nga një. “I pyetnim çfarë kishte ndodhur,” shprehet ajo. Më pas, të gjithë nxënësit dhe mësimdhënësit u nisën për në Prishtinë për trajtim në spital. “Asnjëherë nuk u kuptua saktësisht çfarë ndodhi,” thekson Kimetja. Pasojat e helmimeve vazhduan, sipas Kimetes. Nxënësit shpesh nuk ndiheshin mirë, përjetonin kriza, humbnin vetëdijen dhe shtangeshin. “Kishte shumë raste të tilla,” përshkruante ajo.
Disa muaj më vonë, në shtator të atij viti, në një ditë të zakonshme mësimi, policia serbe hyri në shkollë dhe konfiskoi ditarët. Ishte ora 7:45, kur zakonisht fillonte mësimi. Kimetja kujton edhe emrat e atyre që ishin pjesë e këtij veprimi, pasi me njërin kishte punuar dhe tjetrin e kishte pasur mësimdhënës. “I mblodhën ditarët, s’kishim çfarë të bënim”. Së bashku me kolegët, improvizuan ditarë të rinj duke përdorur letra të thjeshta.
Më 12 dhjetor 1990, Kimetja u nis për në punë, por, kur mbërriti në shkollë, policia kishte bllokuar hyrjen, duke deklaruar: “S’ka më hyrje, s’ka më mësim!”. Nuk kishin asnjë informacion paraprak për një vendim të tillë. Së bashku me kolegët, ajo shkonte çdo të hënë në shkollë, duke tentuar të hynin: “Bëheshim rresht nga dy, por policët na thoshin se nuk kishin faj, sepse ishin nën urdhra”. Më vonë, Kimetja dhe stafi nisën të organizonin mbledhje afër lumit në Podujevë, pranë shelgjeve, dhe më pas në Xhaminë e Qytetit, që mbante emrin “Met Podujeva”.
Në mbledhjet e organizuara, diskutohej se si të vazhdohej mësimi dhe si të gjendej një alternativë më e shpejtë. “Të gjitha shënimet dhe procesverbalet janë mbajtur në shkolla,” ka cekur Kimetja. Ajo vizitoi vazhdimisht shkollat dhe shtëpitë ku mbahej mësimi. Një rast specifik që ndan është ai i shkollës në Llapashticë, ku mësimdhënësit shkonin për të pyetur nxënësit dhe për t’u dhënë diplomat, në mënyrë që viti shkollor të mos humbej. Pas kësaj, gradualisht, gjithnjë e më shumë njerëz filluan të lëshonin shtëpitë e tyre për t’i përdorur si shkolla.
Kimetja mbante mend ditën e parë në shtëpitë shkolla: “Ka qenë një ndjenjë tepër, tepër e keqe,” thotë ajo. Megjithatë, kjo situatë u bë pjesë normale e jetës, dhe e vetmja shpresë ishte që kjo fazë të përfundonte sa më shpejt. Ajo dha mësim në shkollën teknike “Fan S. Noli” që ishte e ndarë në tri shtëpi shkolla, edhe në objektin e shkollës fillore të Lluzhanit. Kimetja kontribuoi në arsimimin e brezave shkollor nga viti 1990 deri më 1999.
Kimetja punoi në shtëpinë shkollë të Prof. Fetah Shehollit, një objekt i vendosur pranë lumit. Gjatë kësaj periudhe, ajo nuk ndërronte shpesh lokacionin për shkak të shtatzënisë dhe pushimit të saj të lehonisë. Pas lindjes së së bijës, Artës, filloi punën në një shtëpi shkollë të dhënë nga Shefqet Gjergji, ku punoi për një kohë të gjatë. Përveç kësaj, Kimetja vazhdonte në Lluzhan, në ndërrimin e dytë që fillonte në orën 15:00. “Aty mësimi lejohej në objektin shkollor, sepse ishte shkollë fillore,” shpjegon ajo. Kushtet ishin tepër të vështira, me dysheme të papastruar, pa banka, dhe dërrasa të dhuruara nga zdrukthtarët, ku uleshin deri në pesë nxënës. Shtëpia ku punonte imitonte objektet e vërteta të shkollës, me disa klasa dhe një sallë për arsimtarët. Vlerësimi dhe notimi kryheshin si zakonisht. Duke qenë se Kimetja jepte lëndën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, nuk kishte teste, por nxënësit vlerësoheshin kryesisht përmes hartimeve dhe provimeve me gojë. Në vend të ditarëve për notim, përdornin fletore. Hierarkia vazhdonte të funksiononte, me mbikëqyrje të rregullt nga drejtori, sekretari dhe inspektorati i komunës së Podujevës.
Në këto rrethana, të shkuarit në punë në një situatë të jashtëzakonshme dhe përballja me të panjohurat, ishte për Kimeten një sfidë që duhej kapërcyer. Ajo e kujton atë periudhë si një kohë kur të gjithë e dinin çfarë duhej bërë. Përkundër gjithçkaje, Kimetja nuk e ndryshoi mendimin për arsimin. Ajo vazhdoi me përkushtim profesionin e saj si mësimdhënëse në të njëjtën shkollë, “8 Nëntori”, deri në pensionim.
Shtrimtare e tregimit: Adea Batusha