E lindur dhe rritur në qytetin industrial të Mitrovicës, Drita Kadriu është aktualisht Drejtore e Arsimit për këtë komunë. Karriera e saj në arsim filloi si mësimdhënëse në shkollën “Fazli Grajçevci”. Më vonë, gjatë viteve të vështira të ’90-ta, mori detyrën e Drejtores së Shkollës “Meto Bajraktari”.

Drita filloi rrëfimin e saj duke thënë se ndihej me fat të ketë jetuar në një kohë ndryshimesh të mëdha mes dy shekujve. Ajo përjetoi një Mitrovicë në zhvillim gjatë viteve ’70, pas rënies e Rankoviqit. Sipas saj, pas miratimit të Kushtetutës së vitit 1974, pati një zhvillim të dukshëm i nxitur kryesisht nga arsimimi. Ky progres ndikoi drejtpërdrejt në përmirësimin e pozitës politike të shqiptarëve brenda Jugosllavisë. 

Drita kujton me nostalgji fëmijërinë e saj të lumtur në Mitrovicë. Ishte një kohë kur mësimdhënësit jepnin maksimumin e tyre, duke e bërë shkollën një vend ku dijet dhe aktivitetet kultivoheshin me pasion. Mësimi zhvillohej pothuajse gjithëditor, dhe aktivitetet jashtëkurrikulare si kori, vallja dhe sporti ishin pjesë e rëndësishme e jetës shkollore. Me emocionin tregonte se kur ishte vetëm 6 vjeç dhe vizitoi kinemanë së pari herë për të parë filmin “Skënderbeu”. Mitrovica e asaj kohe ishte një qytet dinamik, me një jetë të pasur kulturore dhe një frymë të gjallë komunitare.

Ajo vijoi gjimnazin në një periudhë kur po zbatohej reforma për edukim të orientuar.  Përfundoi dy vite të përgjithshme dhe dy vitet e fundit në drejtimin kimi-biologji. Më 1977, përfundoi shkollën e mesme dhe vendosi të vazhdojë studimet në Fakultetin e Shkencave të Natyrës në Prishtinë, në degën e Biologjisë.

Pas përfundimit të studimeve, në vitin 1989, Drita filloi punën si mësimdhënëse në shkollën “Fazli Grajçevci”. Për të, kjo ishte një ëndërr e realizuar. “Isha shumë e lumtur, sepse aty e mësova tamam pedagogjinë,” kujtonte ajo. Në fakultet, përgatitja pedagogjike për mësimdhënësit e shkencave natyrore ishte e kufizuar, ndaj puna praktike ishte e vlefshme për të formuar aftësitë e saj të mësimdhënies.

Pas një periudhe si mësimdhënëse, Drita u rekomandua për pozitën e Drejtores së Shkollës “Meto Bajraktari” dhe e mori këtë detyrë me vendosmëri. Për të, kjo ishte një sfidë e madhe dhe e vështirë. “Është dashtë me pasë guxim, sepse udhëheqja kërkon guxim,” thoshte ajo. Në atë kohë, ishte e pazakontë që të rinjtë të merrnin role drejtuese, ndaj u përball me skepticizëm dhe rezistencë. 

Si Drejtore e Shkollës “Meto Bajraktari”, nuk barte vetëm në përgjegjësitë e shkollës së saj, poashtu ishte aktive edhe në organizimin e shkollave-shtëpi. Merrte pjesë rregullisht në mbledhjet mujore që mbaheshin në shkollën “Migjeni”, ku funksiononte edhe Këshilli i Arsimit. Në këto takime diskutohej për mënyrat e mbrojtjes së nxënësve dhe ruajtjen e sigurisë në shkolla përballë kërcënimeve të përditshme nga forcat serbe. Bashkëpunimi dhe koordinimi i kujdesshëm ishin të domosdoshëm për të mbajtur arsimin gjallë.

Shkolla “Meto Bajraktari” ndodhej përballë një kazermë ushtarake, gjë që e ekspozonte ndaj presionit të përditshëm. Edhe pse nxënësit shqiptarë dhe serbë ndanin të njëjtën ndërtesë, atmosfera ishte gjithnjë e tensionuar. Policia serbe vinte shpesh në shkollë për të kontrolluar dhe për të pyetur në mënyrë kërcënuese se çfarë po mësonin dhe cilat plane mësimore po ndiqnin. 

Mësimdhënësve iu nuk ndalën pagat, ndodhën helmimet e nxënësve dhe shkollat filluan të mbylleshin njëra pas tjetrës. “U kthyem në shtëpi,” kujton Drita me trishtim. Për shtatë muaj, shkolla që drejtonte funksionoi në shtëpitë-shkolla. Në shtator, megjithëse situata mbetej e rrezikshme, mësimdhënësit dhe prindërit vendosën të sfidonin vendimin e autoriteteve serbe. Ata thyen barrierat e vendosura nga policia dhe hynë në shkollë, duke kaluar tre kordona policësh. 

Fatkeqësisht, shkollat e mesme nuk i përcolli i njëjti fat. Objekti i shkollës fillore u detyrua të priste edhe nxënësit e shkollave të mesme. Klasa të mbushura përtej kapacitetit, mësim me orë të shkurtra dhe disa ndërrime ishin realiteti i tyre i përditshëm. Megjithatë, për hir të fëmijëve, mësuesit dhe prindërit përpiqeshin të ruanin një ndjenjë normaliteti. Organizoheshin festa dhe klasat zbukuroheshin, por çdo dekor duhej të fshihej në fund të ditës për të shmangur ndëshkimin nga policia serbe. Të nesërmen, gjithçka vendosej përsëri.

Sipas asaj, Mitrovica e asaj kohe kishte një rëndësi të veçantë falë minierës së Trepçës, e cila tërhiqte ekspertë dhe intelektualë nga i gjithë vendi. Kjo krijoi një brez të drejtorave e drejtoreve të guximshëm, të cilët duhej të merrnin vendime të vështira në një kohë rezistence dhe presioni të vazhdueshëm. “Ishte një sfidë e përditshme – rrezikoje të qëndroje në vend apo të bëje dy hapa përpara” rrëfente ajo. 

Drita përshkruan solidaritetin e jashtëzakonshëm të asaj kohe. Në një realitet të vështirë ekonomik, mësimdhënësit p.sh nuk paguanin bileta autobusi – një shenjë mbështetjeje nga komuniteti që e kuptonte rëndësinë e punës së tyre. Përkundër presioneve të vazhdueshme dhe kërcënimeve të hapura, frika nuk e ndalonte atë asnjëherë. Ajo dhe kolegët e saj vazhduan të jepnin mësim me përkushtim deri në momentin kur shkollat dhe shtëpitë-shkolla u mbyllën përfundimisht. Granata që ra në tregun e Mitrovicës ishte një pikë kthese e dhimbshme që solli ndërprerjen e mësimit.

Pas përfundimit të luftës, Drita vazhdoi të shërbente si drejtoreshë në shkollën “Meto Bajraktari” deri në vitin 2004. Pas kësaj periudhe, ajo u angazhua në KEC, në vitet 2008-2010, shërbeu si Deputete e Republikës së Kosovës. Më vonë, ajo punoi si këshilltare në Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT). Nga viti 2022, Drita mban pozitën e Drejtoreshës së Arsimit në Komunën e Mitrovicës. 

Shtrimtare e tregimit: Adea Batusha